**کسانی که روزه بر آنها واجب نیست**

*

*

سالخوردگان:

مسأله ۱۴۵۰- مرد و زن پير كه روزه گرفتن براى آنها مشكل است مى ‏توانند روزه را ترك كنند، ولى بايد براى هر روز يك مد (تقريباً ۷۵۰ گرم) گندم يا جو و مانند اينها به فقير دهند و بهتر آن است به جاى گندم و جو نان را انتخاب كنند و در اين صورت احتياط واجب اين است به اندازه ‏اى باشد كه گندم خالص آن مقدار يك مد شود.

***

وظیفه سالخورده پس از ماه مبارک:

مسأله ۱۴۵۱- كسانى كه به خاطر پيرى روزه نگرفته اند اگر در فصل مناسبى كه هوا ملايم و روزها كوتاه است بتوانند قضاى آن را به جا آورند احتياط آن است كه آن را قضا كنند.

***

بیماری استسقاء:

مسأله ۱۴۵۲- روزه بر كسانى كه مبتلا به بيمارى استسقاء هستند، يعنى زياد تشنه مى‏ شوند و توانايى روزه گرفتن را ندارند و يا براى آنها بسيار مشكل است واجب نيست، ولى بايد براى هر روز يك مدّ طعام كه در مسأله قبل به آن اشاره شد كفّاره بدهند و بهتر است كه بيش از مقدار ضرورت آب نياشامند و اگر بعداً بتوانند قضا كنند احتياط واجب قضا كردن است.

***

زن باردار:

زنان باردارى كه روزه براى حمل آنها ضرر دارد روزه گرفتن بر آنها واجب نيست، ولى كفّاره‏ (یک مد طعام) بايد بدهند، امّا اگر روزه براى خودش ضرر دارد روزه بر او واجب نيست كفّاره هم ندارد، ولى بعداً قضا مى‏ كند.

***

زنان شیرده:

مسأله ۱۴۵۴- زنانى كه بچه شير مى ‏دهند خواه مادر بچه باشند يا دايه، اگر روزه گرفتن باعث كمى شير آنها و ناراحتى بچه شود روزه بر آنها واجب نيست، ولى براى‏ هر روز همان كفّاره (يك مدّ طعام) واجب‏ است، بعداً نيز بايد روزه را قضا كنند، امّا اگر روزه براى خودشان ضرر داشته باشد، نه روزه واجب است و نه كفّاره، ولى بايد بعداً روزه ‏هايى را كه نگرفته ‏اند قضا نمايند.

***

دختر تازه به بلوغ رسیده:

دختران با تمام شدن نُه سال قمرى بالغ مى شوند، ولى چنانچه قادر بر انجام برخى از تكاليف مثل روزه نباشند، انجام آن براى آنها واجب نيست. و اگر تا ماه رمضان سال بعد قادر بر قضاى آن هم نباشند، قضا نيز ندارد، ولى براى هر روز بايد فقيرى را سير كنند.

***

روزه زن شیرده با وجود ناراحتی بچه:

در صورت ناراحتی بچه روزه گرفتن مادر اشکال دارد.

***

حدّ پیری برای روزه نگرفتن:

میزان پیری به آن است که روزه برای او مشقت داشته باشد.

***

حد جنون مسقط تکلیف:

در صورتى که عرفاً به او دیوانه و مجنون بگویند، و یا اینکه نتواند وقت نماز را تشخیص دهد، روزه و نماز از او ساقط مى شود.

***

احتمال بالای ضرر:

اگر پزشک بگوید که درصد احتمال ضرر برای امثال این گونه بیماران بالا باشد و چنین آمارهایى را از اطبّاى متعهّد شنیده باشند طبعاً موجب خوف ضرر مى شود، و روزه با آن واجب نیست.

***

طول درمان و شدت بیماری:

در صورتی که بر اثر روزه بیماری طولانی تر و یا درد شدید تر شود مجاز است روزه را افطار کند.

***

وظیفه پزشک در توصیه به ترک روزه:

این مسأله دو صورت دارد: گاه براى طبیب خوف ضرر حاصل مى شود، یعنى احتمال قابل توجّهى نسبت به زیان داشتن روزه براى او حاصل مى شود، در اینجا مى تواند همان را به بیمار منتقل کند، چنانچه بیمار از قول طبیب خوف ضرر پیدا کرد روزه را ترک مى کند. صورت دوّم آن است که احتمال ضعیف و کم رنگى باشد، در اینجا نمى توان ترک روزه را به بیمار توصیه کند.