*خمس پس انداز مسکن، اتومبیل، جهیزیه:

چنانچه سال خمسى بر آن بگذرد بايد خمس آن پرداخت گردد، ولى در صورتى كه براى پرداخت خمس در زحمت باشید، مجاز هستید خمس آن را به ذمّه بگيرید و هر زمان توانستيد بپردازيد.

*خمس جهیزیه:

در مواردى كه تهيّه جهيزيّه معمول و مورد نياز است (مثلا دختر در آستانه ازدواج است، يا تهيّه آن جز به صورت تدريجى ميسّر نيست) خمس ندارد. در غير اين صورت، خمس آن واجب است. ولى چنانچه براى پرداخت خمس در زحمت باشید مجاز هستید خمس آن را به ذمّه بگيريد و هر زمان توانستید بپردازيد.

*خمس سرمایه:

سرمايه خمس دارد، مگر سرمايه اي که اگر خمس آن را هرچند به صورت تدريجي بدهد با بقية آن، زندگي او در حد آبرو و شؤونش اداره نمي شود. بنابراين، اگر با پرداخت خمس آن، لطمه اي به کار او نمي خورد، بايد خمس آن را بدهد، خواه اين سرمايه سرماية تجارت باشد يا زمين و آب و ملک براي زراعت، يا ابزار کار.

*خمس باقیمانده مواد مصرفی:

چنانچه مقدار باقیمانده، ارزش مالی داشته باشد(این مقدار را در بازار می خرند) و سال خمسی بر آن بگذرد خمس دارد. در غیر اینصورت، پرداخت خمس آن واجب نیست اما احتیاط آن است که خمس آن را نیز بدهد.

*خمس پول توجیبی:

اگر این پولها جزء نیازهای او باشد حتی اگر صرفه جویی کرده باشد حکم نفقه را دارد و اگر در سال خمسی چیزی از آن اضافه بیاید خمس دارد. و اگر زائد بر نیاز باشد حکم هدیه را دارد و بنابر احتیاط واجب خمس دارد.

*خمس صندوق خانوادگی:

آن مقدار از وام که متعلق به خود اوست و قبلا در صندوق براي خودش پس انداز شده است در صورتي که سر سال خمسي قابل وصول نبوده باشد، جزء در آمد سال وصول وام محسوب مي شود که اگر بعد از دريافت وام تا سال خمسي مصرف نشود مشمول خمس است و آن مقدار از وام که به او داده اند و جنبه قرض الحسنه دارد به مقداري که اقساطش پرداخت شده و معادلش تا سال خمسي موجود است، خمس دارد.

*هدیه دادن برای فرار از خمس:

چنانچه واقعاً ببخشد و اين مقدار بخشش در شأن او باشد خمس به او تعلّق نمى‏گيرد؛ ولى از فضيلتى محروم شده است.البته اگر براي فرار از خمس باشد اشكال دارد و خمس ساقط نمى‏شود (بنابر احتياط واجب).

*خمس پاداش بازنشستگی:

چنانچه چيزى از آن تا پايان سال خمسى كه آنرا گرفته باقی بماند خمس دارد.

*خمس پول قرض داده شده:

چنانچه بازپس گیری آن پول برای شما براحتی ممکن باشد و سال خمسی بر آن بگذرد هر زمانی که پول را به شما برگرداند باید خمس آن را بپردازید اما اگر بازپس گیری به راحتی امکان ندارد چنانچه از زمانی که پول را برگرداند تا سال خمسی بعدی چیزی از آن باقی مانده باشد خمس دارد.

*خمس طلا:

چنانچه طلا مورد استفاده جهت زينت بانوان نباشد، يا اضافه بر شأن و نياز آنها باشد، وسال خمسى بر آن بگذرد، خمس دارد. سكّه هاى بهار آزادى نيز فقط خمس دارد.

*خمس افراد مجرّد:

۱-اگر شاغل باشد و در پایان سال خمسی چیزی از درآمد باقی بماند بايد خمس آن را بپردازد.
۲-اگر شاغل نیست و از والدین خود مبالغی دریافت میکند، در صورتی که این پولها جزء نیاز او باشد حکم نفقه دارد و اگر در پایان سال خمسی چیزی از آن اضافه بیاید خمس دارد. و اگر زائد بر نیاز باشد حکم هدیه را دارد و بنابر احتیاط واجب خمس دارد.
(در هر صورت اگر براى پرداخت خمس در زحمت باشد، مجاز است خمس آن را به ذمّه گرفته و هر زمان توانست بپردازد.)

*خمس پول رهن منزل:

پول رهن منزل تا زمانى كه در رهن است خمس ندارد، ولى هر گاه از رهن آزاد شود و ديگر براى آن جهت مورد نياز نباشد، و تا پايان سال خمسى هزينه نگردد خمس به آن تعلق مى گيرد.

*خمس سپرده:

۱-اگر به اصل پول، خمس تعلق گرفته باشد و بعد از آن، سپرده گذاری کنند هم اصل پول خمس دارد و هم سود آن.
۲-اگر پول سپرده، از درآمد همان سال بوده و سپرده گذاری کرده، چنانچه سال خمسی بر آن بگذرد خمس دارد و سود آن اگر قبل از سال خمسی هزینه شود خمس ندارد ولی اگر چیزی از آن باقی بماند خمس دارد.
( البته در هر دو صورت اگر در پرداخت خمس در زحمت باشند می توانند زمانی که اصل پول را دریافت کردند بپردازند)

*خمس یارانه:

یارانه ها در حکم هدیه هستند و اگر سال خمسى بر آن بگذرد، بنابر احتياط واجب خمس دارد، ولی خمس آن را می بخشیم.

*خمس وام:

وام خمس ندارد مگر آن مقدار از وام كه اقساط آن پرداخت شده و معادل آن تا پايان سال خمسى موجود باشد.

*خمس ارث:

مال الارث خمس ندارد، هر چند سالها بماند و هزينه نگردد(مگر اين‏كه بداند شخص ميّت خمس آن را نداده است و يا اين‏ كه به خاطر ساير اموالش بدهكار خمس است). ولى چنانچه ترقّى قيمت پيدا كند و قبل از سال خمسى هزينه نگردد اگر آن را بفروشند باید خمس، ترقّى قيمت آن را بپردازند.

*خمس و زکات بر چه کسانی واجب می شود:

زکات امروزه غالبا به کشاورزانی که محصولشان گندم و جو و خرما و انگور(کشمش) است و دامداران با شرایطی که در رساله آمده است واجب می شود و در مورد خمس، هر مکلفی که درآمد و مالی دارد که بیشتر از مخارج سال وی و افراد تحت تکفلش باشد و سال بر آن بگذرد و طبق آنچه در رساله آمده مشمول خمس باشد باید خمس آن را بپردازد.

*خمس کودکان:

چنانچه تا زمان بلوغ موجود بوده و حداقل يک سال از تمليک آن گذشته و مورد استفاده قرار نگرفته باشد، بنابر احتياط واجب بايد زماني که به بلوغ شرعي رسيد خمس آن را بپردازد.

*چگونگی تخمیس اموال:

خمس منزل مسكونى و اسباب و اثاثيّه منزل، و وسيله سوارى (اگر دارید) را با شما مصالحه كرديم. بقيّه اموال و دارايى را محاسبه نموده، بدهى هاى مربوط به آن را كسر كرده، خمس باقيمانده را بپردازید.

*روش محاسبه خمس هزینه های حج و عمره:

آنهایی که سال خمسی دارند: چنانچه فرد در زمانی که سال خمسی داشته، بین سال خمسی برای حج یا عمره هزینه نموده است نه اصل پول و نه سود آن خمس ندارد.

آنهایی که سال خمسی ندارند: اشخاصی که سال خمسی ندارند و دارای سرمایه ای هستند که خمس آن را نپرداخته اند؛ باید خمس پولی را که برای حج یا عمره هزینه کرده اند و خمس سود آن را بپردازند.

کارمندان و کارگرانی که سال خمسی ندارند:

الف: اگر زمان اولین دریافت حقوق را بیاد دارد، سال خمسی بر اساس زمان دریافت اولین حقوق، روشن می شود و اگر بر مبالغی که هزینه شده است سال خمسی بگذرد به اصل و سود آن خمس تعلق می گیرد.

ب: اگر زمان دریافت اولین حقوق را بیاد ندارد و از درآمد یازده ماه منتهی به ثبت نام، هزینه کرده است (یعنی دوازده ماه تمام از زمان دریافت حقوق نگذشته باشد) به اصل و سود آن خمس تعلق نمی گیرد و اگر از ذخیره قبل از آن بوده باشد ، اصل و سود آن خمس دارد.

*پرداخت خمس به واجب النفقه:

پدر، مادر، فرزندان ( در صورت نیاز و عدم توانائی بر تهیّه نفقه) و زوجه، واجب النفقه انسان هستند، و خمس را نمی توان به واجب النفقه داد.

*مالیات جایگزین خمس نمی شود:

ماليات همچون ساير هزينه هاى زندگى (نظير هزينه برق و آب و تلفن ومانند آن) است، و مصرف آن با مصرف خمس متفاوت است، و جايگزين خمس نمى شود.

*همکاری با شریکی که خمس نمی دهد:

چنانچه شما خمس سهم خود را بپردازید اجازه مى دهيم كه به شراكتتان با شریکی که خمس نمی دهد ادامه دهید، ولى امر به معروف و نهى از منكر را با زبان خوش فراموش نكنید.

*تصرف در اموال کسی که خمس نمی دهد:

اگر يقين نداريد از پول غير مخمس تهيه شده، تصرف در آن مانعي ندارد. و اگر يقين داريد ما به شما اجازه ميدهيم تصرف کنيد و معادل خمس آن را که تصرف کردهايد به سادات نيازمندي بپردازيد. و اگر تمکن نداريد بر ذمه بگيريد و هر موقع که توانستيد، بپردازيد.

*کسانی که مادر آنها سیّد است:

از جهاتى حكم سيّد دارند، و از جهاتى ندارند. خمس نمى توانند بگيرند، و از لباس مخصوص سادات نمى توانند استفاده كنند، امّا از جهاتى شرافت سيادت و انتساب به پيامبر اكرم (صلی الله علیه و آله) و حضرت زهرا (سلام الله علیها) دارند.