اربعین، گردهمایی عظیمی است که جمعیّت زیادی براى بزرگداشت قیام عاشورا، به سوی کربلا رهسپار می شوند. نکته اعجاب آور این گردهمایی، حضور پیروان ادیان و مذاهب مختلف در این مراسم شیعی است. البته این علاقه تازگی ندارد و در طول تاریخ دارای پیشینه است. زیرا آنان پاسخ فطرت حقّ جوی خویش را در نزد اهل بیت(ع) می یافتند و مشتاق و تابع ایشان می گشتند؛ تبعیتی که در زمان حضرت مهدی(عج) قلوب همگان را فرا خواهد گرفت، و به ایمان قلبی مبدّل خواهد شد.
پاسخ تفصیلی:
«اربعین حسینى» گردهمایی عظیمی است که در دنیا شبیه و مانند ندارد! بیش از بیست میلیون نفر براى بزرگداشت شهیدانى که چهارده قرن پیش براى مبارزه با ظلم و ستم و حفظ عزت و شرف برخاسته اند، با پای پیاده از راه هاى دور و نزدیک به سوى مرقد آنان ـ در سرزمین «کربلا» ـ حرکت مى کنند. حتى افراد ناتوان و معلول نیز مسافر راه می شوند؛ و این بزرگداشت عظیم را در تاریخ ثبت می کنند.
چیزی که این واقعه را اعجاب آورتر می کند حضور پیروان ادیان و مذاهب مختلف اعم از سنی ها، مسیحی ها، ایزدی ها، زرتشتی ها و صائبین است؛ در حالی که این واقعه صرفاً در ارتباط با امور معنوی شیعیان است و از واقعه غم انگیزی در تاریخ شیعه حکایت دارد.
این ارتباط و علاقه ی قلبی عمومی به اهل بیت(علیهم السلام)، عجیب نیست! و پیشینه ای به عمر اسلام دارد. یعنی از زمان خود امام حسین(علیه السلام) و سایر چهارده معصوم(علیهم السلام) تا کنون مردم فارغ از عقیده و قومیتشان به این بزرگواران عشق می ورزیدند. نمونه آن، شیفتگی جوانی مسیحی به نام «وهب» به امام حسین(علیه السلام) است. او که به شدّت تحت تاثیر شخصیت این امام بزرگوار قرار گرفته بود، با ایشان همراه شد و در روز عاشورا دلیرانه تا آخرین نفس جنگید.(۱)
اکنون نیز، حتی با گذشت قرن ها از زمان حیات آن فرستادگان الهی، رفتار، سخنان و اندیشه ای که از ایشان به یادگار مانده است، موجب جذب اقشار مختلف مردم با عقاید و سلایق مختلف می شود.
منشاء این گرایش، حق جویی انسان، و حقّ گویی اهل بیت(علیهم السلام) است؛ آنان خواه ناخواه حقّ جویان عالم را مجذوب و تابع خویش می سازند. امام رضا(علیه السلام) که فرمود: «فَاِنَّ النَّاسَ لَوْ عَلِمُوا مَحَاسِنَ کَلَامِنَا لَاتَّبَعُونَا» (۲)؛ (مردم اگر زیبایی های کلام ما را بشنوند از ما تبعیت می کنند). این تبعیّت دارای مراتب و سطوح مختلفی است. شاید کمترین حدّ آن، همین همراهی و هم گامی با زائرین اربعین باشد.
اما کار به اینجا ختم نمی گردد! بلکه می توان لحظه به لحظه شاهد تقویت این ارتباط معنوی بود، تا جایی که به ایمان و اعتقاد قلبی بیانجامد. ایمان و اعتقادی که در زمان ظهور حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه) همگانی شده و قلوب همه مردمان ـ و پیروان همه ادیان و مذاهب ـ را فرا می گیرد. همانگونه که خداوند در قرآن وعده داده است که دین بر حقّش را فراگیر فرماید: «وَ دِینِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلىَ الدِینِ کُلِّهِ» .(۳)
امیرالمومنین(علیه السلام)، تحقّق وعده خداوند در آیه فوق را مربوط به دوران «حکومت مهدوی» می داند، که آیین اسلام فراگیر شده و در همه آبادی های جهان، به یگانگی خداوند و پیامبری رسول اکرم(صلی الله علیه و آله) شهادت داده می شود.(۴)
امام صادق(علیه السلام) نیز در این باره می فرماید: (اختلاف مذاهب و ادیان از بین مى رود و فقط یک دین در سراسر گیتى حکمفرما می شود)؛ «لَیُرفَعَ عَنِ المِلَلِ وَ الاَدیَانِ الاِختِلَافُ وَ یَکُونُ الدِینُ کُلُهُ وَاحِداً» . چنان که خداى تبارک و تعالى فرموده است: «به راستى دین در نزد خدا، اسلام است»)؛ «اِنَّ الدِینَ عِندَاللهِ الاِسلَامُ» .(۵)
در این زمان است که «همه یهودیان و مسیحیان و پیروان ادیان مختلف مسلمان می شوند»،(۶) و فطرت حقّ جوی خویش را از زلال حقّ سیراب می سازند.
پی نوشت:
(۱). بحارالانوار، مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، مصحح: جمعی از محققان، دار احياء التراث العربي، بیروت، ج ۴۵، ص ۱۶٫
(۲). عیون اخبار الرضا(علیه السلام)، شیخ صدوق، محمد بن على بن بابويه، محقق / مصحح: لاجوردى، مهدى، نشر جهان، تهران، ۱۳۷۸ هـ ق، چاپ اول، ج ۱، ص ۳۰۷، (باب فيما جاء عن الإمام علي بن موسى(علیه السلام) من الأخبار المتفرقة).
(۳). سوره توبه، آیه ۳۳٫
(۴). البرهان في تفسير القرآن، بحرانى، سيد هاشم، محقق / مصحح: قسم الدراسات الإسلامية مؤسسة البعثة، مؤسسه بعثه، قم، ۱۳۷۴ ش، چاپ اول، ج ۵، ص ۳۶۶؛ تأويل الآيات الظاهرة في فضائل العترة الطاهرة، استرآبادى، علی، مؤسسة النشر الإسلامي، قم، ۱۴۰۹ ق، چاپ اول، ص ۶۶۳٫
(۵). مختصر البصائر، حلى، حسن بن سليمان بن محمد، مؤسسة النشر الإسلامي، قم، چاپ اول، ۱۴۲۱ هـ ق، ص ۴۳۶٫
(۶). ابن عباس ذیل آیه ۳۳ سوره توبه می گوید: وعده خداوند در این آیه زمانی محقق می شود که: «لَا يَبْقَى يَهُودِيٌّ وَ لَا نَصْرَانِيٌّ وَ لَا صَاحِبُ مِلَّةٍ إِلَّا دَخَلَ فِي الْإِسْلَامِ». بحار الأنوار، همان، ج ۵۱، ص ۶۱٫