پرسش : زندگی امام حسن عسکری(علیه السلام) با چه فراز و نشیب هائی همراه بوده است؟

پاسخ اجمالی: يازدهمين پيشواى شيعيان، در سال ۲۳۲ ق چشم به جهان گشود. پدرش حضرت هادى(ع) و مادرش بانوى پارسا و شايسته ای به نام «سوسن» است. ایشان به دستور خليفه عباسى در «سامرّاء»، در محله «عسكر» سكونت (اجبارى) داشت؛ لذا «عسكرى» ناميده مى‏ شود. ۲۲ ساله بود كه پدر ارجمندش به شهادت رسيد و مدّت امامتش ۶ سال بود. در سال ۲۶۰ ق در سن ۲۸ سالگی به شهادت رسيد و در خانه خود در سامرّاء در كنار مرقد پدرش به خاك سپرده شد. ایشان در مدت كوتاه امامت خويش با المعتزّ بالله، المهتدى بالله و المعتمد بالله، معاصر بودند.

پاسخ تفصیلی: امام عسکرى، یازدهمین پیشواى شیعیان، در سال ۲۳۲ ه . ق چشم به جهان گشود.(۱) پدرش امام دهم، حضرت هادى(علیه السلام) و مادرش بانوى پارسا و شایسته، «حُدَیثه»، است (۲) که برخى، از او به نام «سوسن» یاد کرده اند.(۳) این بانوى گرامى، از زنان نیکو کار و داراى بینش اسلامى بود و در فضیلت او همین بس که پس از شهادت امام حسن عسکرى(علیه السلام) پناهگاه و نقطه اتّکاى شیعیان در آن مقطع زمانى بسیار بحرانى و پر اضطراب بود. (۴)
از آنجا که پیشواى یازدهم به دستور خلیفه عباسى در « سامرّاء»، در محله «عسکر» سکونت (اجبارى) داشت، به همین جهت «عسکرى» نامیده مى‏ شود. (۵)
از مشهورترین القاب دیگر حضرت، «نقى» و «زکى»(۶) و کنیه‏ اش «ابو محمد» است. او ۲۲ ساله بود که پدر ارجمندش به شهادت رسید. مدّت امامتش ۶ سال و عمر شریفش ۲۸ سال بود، در سال ۲۶۰ ه به شهادت رسید و در خانه خود در سامرّاء در کنار مرقد پدرش به خاک سپرده شد. (۷)
امام عسکرى (علیه السلام) در مدت کوتاه امامت خویش با سه نفر از خلفاى عباسى که هر یک از دیگرى ستمگرتر بودند، معاصر بود، این سه تن عبارتند از:
۱ – المعتزّ بالله (۲۵۲ – ۲۵۵)
۲ – المهتدى بالله (۲۵۵ – ۲۵۶)
۳ – المعتمد بالله (۲۵۶ – ۲۷۹)
خلفاى عباسى که روز نخست به نام طرفدارى از علویان و به عنوان گرفتن انتقام آنان از بنى امیه قیام کردند، آنچه را که قبلاً به مردم وعده داده بودند، نادیده گرفته و مانند خلفاى بنى امیه و بلکه بدتر از آنان ستمگرى و خود کامگى را آغاز کردند.(۸)

پی نوشت: 

(۱). كلينى، اصول كافى، تهران، مكتبه الصدوق، ۱۳۸۱ ه . ق، ج ۱، ص ۵۰۳؛ شيخ مفيد، الارشاد، قم، مكتبه بصيرتى، ص ۳۳۵؛ ابن شهر اشوب، مناقب آل ابى طالب، قم، كتاب فروشى مصطفوى، ج ۴، ص ۴۲۲؛ طبرسى، أَعلام الورى، الطبعه الثالثه، تهران، دارالكتب الاسلاميه، ص ۳۶۷٫ مسعودى و على بن عيسى أَربلى تولد حضرت را در سال ۲۳۱ دانسته‏ اند.